Lãnh đạo cấp cao 10 nước thành viên ASEAN, Tổng thư ký ASEAN, đại diện cơ quan liên chính phủ, đại diện đoàn ngoại giao các nước, các tổ chức quốc tế tại Hà Nội và đại diện các bộ, ban, ngành của Việt Nam đã tham dự hội nghị.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, sau hơn bốn thập kỷ hình thành và phát triển, ASEAN ngày nay đã trở thành một thực thể chính trị-kinh tế gắn kết, có vai trò quan trọng ở khu vực và là đối tác không thể thiếu của các nước và các tổ chức lớn trên thế giới.

Hiệp hội đã chuyển sang giai đoạn phát triển mới, đó là hướng tới mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 và hoạt động trên cơ sở pháp lý là Hiến chương ASEAN.

Thủ tướng nêu rõ năm 2010 là năm có ý nghĩa quan trọng đối với ASEAN - với những thời cơ và thách thức đan xen, ASEAN lạc quan trước những dấu hiệu phục hồi của kinh tế thế giới và khu vực, nhất là sự phục hồi đáng khích lệ của các nền kinh tế ASEAN.

Tuy vậy, sự phục hồi hoàn toàn và phát triển bền vững sẽ phải cần thêm thời gian và sự nỗ lực liên tục; đặc biệt là cần có định hướng đúng và các giải pháp phù hợp. Trong khi đó, những thách thức toàn cầu khác, nhất là về biến đổi khí hậu, thiên tai và dịch bệnh, tiếp tục tác động tiêu cực và ngày càng nhiều hơn đến ASEAN, đòi hỏi phải có những nỗ lực mạnh mẽ và xử lý có hiệu quả ở cả tầm quốc gia, khu vực và quốc tế.

Những biến chuyển nhanh chóng và phức tạp của tình hình, nhất là sự điều chỉnh chính sách và quan hệ giữa các nước lớn, có thể ảnh hưởng đến môi trường khu vực, nhưng mặt khác cũng là cơ hội để ASEAN phát huy vai trò là nhân tố quan trọng bảo đảm hòa bình, an ninh, hợp tác và phát triển ở khu vực.

Trong bối cảnh đó, ASEAN cần tăng cường đoàn kết và hợp tác, khắc phục những hạn chế nội tại của Hiệp hội, để hiện thực hóa mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN cũng như bảo đảm vai trò trung tâm của Hiệp hội.

Thủ tướng cho rằng điều quan trọng hàng đầu hiện nay là phải cùng nhau phối hợp hành động, tiến hành các biện pháp và bước đi cụ thể để hiện thực hóa mục tiêu và kế hoạch đã đề ra. Chủ đề xuyên suốt cho năm 2010 là “Hướng tới Cộng đồng ASEAN: Từ tầm nhìn đến hành động,” đã thể hiện rõ trọng tâm hợp tác và tinh thần hành động của ASEAN trong năm nay và những năm tiếp theo.

Bên cạnh các nội dung ưu tiên thảo luận tại hội nghị, Thủ tướng đồng thời đề nghị các nước quan tâm đến các vấn đề xuyên quốc gia, nhất là về biến đổi khí hậu, suy thoái môi trường, thiên tai và dịch bệnh đang đe dọa thường xuyên và trực tiếp đến cuộc sống của người dân cũng như sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia.

Thủ tướng khẳng định Việt Nam là một bộ phận không tách rời của đại gia đình ASEAN và luôn chủ trương tham gia hợp tác ASEAN với phương châm “tích cực, chủ động và có trách nhiệm,” góp phần xây dựng một ASEAN liên kết chặt chẽ và ngày càng vững mạnh hơn.

Trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN 2010, Việt Nam sẽ nỗ lực hết mình, phối hợp cùng các nước thành viên để đạt được những kết quả cụ thể trong tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN cũng như xử lý thỏa đáng những vấn đề mới nảy sinh.

Thủ tướng hy vọng tại Hội nghị lần này, các nước ASEAN sẽ thảo luận sâu hơn, thiết thực và hiệu quả hơn về các phương hướng và biện pháp cụ thể để triển khai các mục tiêu ưu tiên trong năm 2010.

Với Chủ đề “Hướng tới Cộng đồng ASEAN: Từ tầm nhìn tới hành động,” Việt Nam sẽ cùng các nước thành viên thúc đẩy vai trò và vị thế quốc tế của ASEAN thông qua củng cố và duy trì vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực; mở rộng hơn vai trò của ASEAN tại các thể chế, diễn đàn khu vực và quốc tế như APEC, ASEM, Liên hợp quốc, G20…

Các nội dung ưu tiên thảo luận tại hội nghị nhằm thúc đẩy đoàn kết và hợp tác ASEAN, đẩy mạnh liên kết khu vực nhằm hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN, hoàn tất việc đưa Hiến chương ASEAN vào cuộc sống; mở rộng và tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác toàn diện giữa ASEAN với các bên Đối tác; củng cố và duy trì vai trò quan trọng của ASEAN tại các khuôn khổ hợp tác khu vực, đóng góp cho hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Cùng với các ưu tiên trên, việc hỗ trợ quảng bá đất nước và con người Việt Nam cũng được chú trọng; đề cao hình ảnh một nước Việt Nam đổi mới và năng động, có đường lối đối ngoại độc lập, hữu nghị và hợp tác với tất cả các nước, tích cực hội nhập khu vực và quốc tế.

Ngay sau Lễ khai mạc, các nhà lãnh đạo ASEAN sẽ tiến hành Phiên họp toàn thể.

Trước đó, trong ba ngày (từ ngày 5-7/4), các cuộc họp trù bị chuẩn bị cho Hội nghị đã diễn ra tốt đẹp.

Ngay trước lễ khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN 16, cuộc họp chính thức lần đầu tiên giữa các nhà lãnh đạo ASEAN với đoàn đại biểu Đại hội đồng Liên nghị viện ASEAN (AIPA) cũng đã được tổ chức./.