Kết quả đó là một quá trình vận động của nhiều tổ chức hội đoàn người Việt mà trong đó không thể không nhắc tới Đại sứ Đỗ Xuân Đông trên cương vị của mình đã làm hết sức để trước khi kết thúc nhiệm kỳ vào "phút 89" đã đem lại cho cộng đồng người Việt tại CH Czech một món quà vô giá.

Tiếp chúng tôi tại tư gia khi Hà Nội vào đông, vẫn là bữa cơm thân mật chân tình như ngày nào khi ông còn đương nhiệm.

P.V: Nhìn lại quãng thời gian trên cương vị ĐSĐMTQVN tại CH Czech, ông có những kỷ niệm, ấn tượng nào về đất nước con người ở quốc gia xinh đẹp này và nhất là với cộng đồng người Việt?

ĐS Đỗ Xuân Đông:  CH Czech là một quốc gia thanh bình phát triển về nhiều mặt. Thủ đô Praha là một trong những thủ đô đẹp của thế giới, có nhiều danh lam thắng cảnh được vinh danh. CH Czech có quan hệ hữu nghị truyền thống với Việt Nam từ rất lâu, ngày nay mối quan hệ đó đã, đang củng cố và phát triển. Cộng đồng Việt Nam tại đây đã có những đóng góp tích cực cho xã hội Czech. Nhìn trên tổng thể, đó là một cộng đồng mạnh, đoàn kết, sáng tạo, cần cù chịu khó, chấp hành tốt luật pháp nước sở tại, các thế hệ thứ 2, thứ 3 hội nhập tốt đạt được nhiều thành tích cao trong học tập, nghiên cứu khoa học, văn hóa nghệ thuật, thể thao... Trên cương vị một Đại sứ, ngoài công việc đối ngoại, tôi luôn xác định đối tượng mình phục vụ và bảo vệ quyền lợi chính là cộng đồng Việt. Trước kia, tôi từng là một người lính - anh bộ đội Cụ Hồ vì nhân dân, vì tổ quốc để cống hiến. Giờ ở thời bình, quan điểm và lý tưởng ấy vẫn luôn còn trong tôi, nó là kim chỉ nam, là phương châm cho tôi sống và cống hiến hết mình.

Cộng đồng Việt Nam tại đây để lại cho tôi những hình ảnh đầy ấn tượng tốt đẹp, chính họ đã tạo cho tôi sức mạnh trong quá trình công tác cũng như ngoại giao để cộng đồng được Chính phủ CH Czech công nhận là dân tộc thiểu số như các cộng đồng khác đang tồn tại trong xã hội Czech - một bức tranh đa văn hóa trong thế giới hội nhập.

Năm 2013, tôi cũng đã tổ chức Lễ quốc khánh Việt Nam ngay trong Trung tâm thương mại Sapa của người Việt, mời tất cả Đại sứ các nước tới dự. Qua đó, tôi muốn giới thiệu, quảng bá văn hóa Việt bằng ẩm thực, các điệu múa dân gian, phong cách hiếu khách của người Việt, thái độ tuân thủ luật pháp trong kinh doanh của người Việt,… thay vì tổ chức những cuộc họp mặt sang trọng tại các khách sạn như trước đó.

Tôi cũng không bao giờ quên được nghĩa cử "lá lành đùm lá rách" của bà con ta. Dù cuộc sống mưu sinh vất vả trong giai đoạn kinh tế thế giới bị khủng hoảng, song khi ở Việt Nam bị bão lụt, bà con vẫn nhiệt tình đóng góp tài chính gửi về giúp đỡ những cá nhân, gia đình, vùng miền bị ảnh hưởng thiên tai. Cộng đồng người Việt luôn hướng về tổ quốc bằng sức người sức của. Rất nhiều, rất nhiều những ấn tượng đẹp mà tôi không thể liệt kê hết trong nhiệm kỳ của mình.

P.V: Được biết việc vận động để chính quyền CH Czech công nhận cộng đồng Việt Nam là dân tộc thiểu số mà ông là người "thiết kế" bằng cả tâm huyết của mình gặp không ít khó khăn. Và tới phút "89" mới "ghi" được bàn thắng trong khung cảnh chính trường CH Czech khủng hoảng?

ĐS Đỗ Xuân Đông: Đúng như chị nói và ví von một cách rất... bóng đá, tới phút cuối Chính phủ CH Czech đã ký quyết định công nhận cộng đồng Việt Nam (gồm những người Czech gốc Việt nói riêng và cộng đồng Việt nói chung). Đó không phải là kết quả ngẫu nhiên, là vận may như một số người lầm tưởng. Đạt được điều này là cả một quá trình ngoại giao, vận động hành lang được tiến hành từ nhiều kênh trong suốt cả một quá trình.

Giờ tôi xin thú thật, tôi đã xúc động vui mừng không thể diễn tả thành lời khi nhận được tin này. Tôi tự nhủ, thậm chí thở phào vì đã hoàn thành tâm nguyện của mình. Một hạnh phúc vô cùng lớn đối với tôi, với cuộc đời tôi. Người ta khóc vì hạnh phúc, tôi cũng vậy.

Tôi đã nhiều lần nói: Với tôi, quyền lợi của cộng đồng, của tổ quốc Việt Nam tôi đặt lên trên hết. Chị là dân làm báo, chị biết đấy, tôi luôn coi trọng báo chí truyền thông - quyền lực thứ 4. Báo chí của người Việt tại CH Czech có công lớn lắm trong hoạt động tác nghiệp của mình. Các thông tin về luật pháp nước sở tại, tin Việt Nam, Czech, thế giới, các chuyên mục thời sự, văn hóa sự kiện được phản ánh đầy đủ kịp thời phục vụ bạn đọc. Các tờ báo tiếng Việt ở đây phong phú đa chiều và không ngại "va đập". Những ngày tết, lễ, ngày báo chí Việt Nam tôi luôn tổ chức gặp gỡ với những người làm báo lắng nghe tâm tư nguyện vọng của họ và sẵn sàng giúp họ trong khả năng của mình.

PV: Tiếp xúc với hai nền văn hóa Á – Âu, theo ông, Tết truyền thống của hai nước Việt – Czech có điểm gì tương đồng và khác biệt?

ĐS Đỗ Xuân Đông: Trước hết là sự sum họp, đoàn tụ của gia đình trong những ngày lễ tết, từ không khí trang trí dọn dẹp nhà cửa, làm những món ăn truyền thống,… có những nét chung giống nhau. Ví dụ như: sự háo hức nhộn nhịp của cảnh quan. Còn đặc thù mỗi văn hóa dân tộc đều có điểm khác biệt: người Việt thì làm bánh chưng, còn người Czech thì làm các loại bánh ngọt hay là Việt Nam thắp hương, Czech lại thắp nến,… Người Việt chơi hoa đào hoa mai, nhưng người Czech chỉ dùng cây thông trang trí đèn màu chào đón năm mới.

Tuy nhiên, người Việt có thói quen đi đón giao thừa và hái lộc sau 12h đêm, trong khi người Czech lại tụ họp chúc tụng bia rượu với bạn bè người thân trong gia đình.

Một điểm khác biệt tương đối lớn là người Czech không có tập tục mừng tuổi bằng tiền như người Việt Nam, mà họ thường trao thiệp và chúc nhau sức khỏe.

P.V: Nhân dịp năm mới ông có nhắn nhủ gì với cộng đồng Việt Nam tại CH Czech, nơi mà ông đã có một thời gian dài gắn bó?

ĐS Đỗ Xuân Đông: Mong muốn và lời chúc của tôi: bà con có sức khỏe, hạnh phúc, dạy dỗ con cháu đừng quên cội nguồn. Phát huy những nét đẹp truyền thống của văn hóa Việt, luôn hướng về tổ quốc, chấp hành luật pháp nước sở tại. Giữ gìn tình đoàn kết tương thân tương ái để xây dựng cộng đồng chúng ta ngày càng vững mạnh hơn nữa, tạo được những ấn tượng tốt trong cái nhìn, sự đánh giá của chính quyền và người dân CH Czech.

P.V: Là một chính khách, ông quan tâm đến tờ báo nào trong nước?

ĐS Đỗ Xuân Đông: Quan tâm thì nhiều lắm, nhưng tôi đặc biệt để mắt tới báo Du lịch Việt Nam. Bởi đây là tờ báo quảng bá mạnh mẽ hình ảnh, lịch sử, văn hóa, phong cảnh, con người và ẩm thực địa phương vô cùng phong phú. Tôi tự hào mình là người Việt và hạnh phúc khi bè bạn quốc tế yêu mến đất nước mình thông qua những bài viết chia sẻ nho nhỏ của họ. Tuy nhiên, tôi cũng mong muốn tờ báo phản ánh nhiều hơn nữa những mặt trái của ngành, mở rộng thêm những diễn đàn giao lưu giữa cộng đồng người Việt Nam ở các nước. Và cần thiết tạo dựng các đại diện phát hành để tờ báo lan rộng hơn đến bạn bè quốc tế.

P.V: Trân trọng cảm ơn Cựu Đại sứ đã dành cho Báo Du lịch Việt Nam những tình cảm tốt đẹp. Kính chúc gia đình ông một năm mới VẠN SỰ NHƯ Ý!

MINH ĐAN thực hiện