Đầu tiên ông đã cám ơn về lời mời tham dự buổi họp hôm nay, ông nói, có lẽ ông là người đầu tiên đại diện cơ quan công quyền nhà nước Séc có buổi làm việc và nói chuyện về chính sách đối ngoại của CH Séc với những người lãnh đạo của cộng đồng người Việt nơi đây.

 

Sau đây là nội dung cuộc nói chuyện của Kmoníček với Ban chấp hành Hội người Việt Nam:

 

Trước buổi làm việc hôm nay, tôi có suy nghĩ chọn đề tài nào mà thích hợp nhất với cộng đồng người Việt Nam hiện đang sinh sống tại CH Séc và đi đến kết luận là sẽ nói về 3 vấn đề chính mà có lẽ cộng đồng người Việt Nam quan tâm: thứ nhất là về Khủng bố, thứ hai là về Người nhập cư và thứ 3 là Sự tiến lên của Trung Quốc.

 

Người Séc đã ở vùng đất của mình 1100 năm nay, có những việc trong suốt tất cả 1100 năm và 100 năm cuối cùng không có gì thay đổi. Và cũng giống như ở Việt Nam, rất nhiều việc mình có thể giải thích được bằng địa lý, dân số và con người sống trên lãnh thổ đó…

 

Nếu chúng ta nhìn vào bản đồ nước Séc đã có từ 1100 năm nay sẽ thấy xung quanh nước Séc là những nước láng giềng rất mạnh, những cường quốc về quân sự, và chủ yếu là những nước sử dụng tiếng Đức. Chính vì thế người Séc không bao giờ là người Đức, không bao giờ muốn nói tiếng Đức mà chúng tôi là những người nói tiếng dòng Slavơ ở phía tây nhất, giống người Ba lan và Slovakia. Chính vì thế cả lịch sử quốc gia Séc là cả một cuộc chiến để làm sao người Séc là một phần của Tây Âu nhưng không dùng tiếng Đức. Và chúng tôi vẫn là người Slavơ nhưng không phải là người Nga. Bên hàng xóm cạnh chúng tôi có 2 cường quốc, một bên là Đức và một bên là Liên bang Nga. Chính vì thế trong lịch sử nước Séc bao giờ cũng là nếu không phải nước Đức muốn xâm chiếm thì là nước Nga muốn xâm chiếm. Cho nên về mặt an ninh cũng như bảo vệ quyền độc lập của CH Séc chúng tôi cũng muốn bảo vệ từ phía Tây cũng như từ phía đông. Chính vì thế mà nhiều vùng lớn nhất của CH Séc sau năm 1989 khi chủ nghĩa cộng sản kết thúc, thì sự bảo hộ từ phía đông của Liên bang Nga cũng kết thúc, chúng tôi muốn làm thế nào để cũng được bảo vệ từ phía tây. Và để bảo vệ được việc này để cho những người Nga mới không trở thành người Đức thì chúng tôi đã trở thành thành viên của EU cũng như của NATO. Trong cộng đồng châu Âu thì CHLB Đức là một trong những thành viên mạnh nhất nhưng không phải là thành viên duy nhất, ở trong khối Bắc đại tây dương thì thành viên mạnh nhất bao giờ cũng là nước Mỹ. Và nước Mỹ thì có một lợi thế duy nhất và bao giờ cũng có lợi thế là bởi vì nước Mỹ không nằm ở Châu Âu. Và chính vì thế ở đây đã sinh ra một chiến lược của Châu Á là chúng ta phải tìm những đồng minh mà không nằm bên cạnh của chúng ta và chúng ta phải cần những thế lực này để giúp đỡ chúng ta đối lại với những hàng xóm láng giềng. Vì vậy bản chất đối với an ninh cũng như độc lập của CH Séc thì CH Séc phải nằm trong cộng đồng chung Châu Âu và NATO. Tổng thư ký đầu tiên của NATO có nói rằng phần này của thế giới rất là an ninh, rất là an toàn nhưng chỉ có trong một phần, mà một phần ấy sẽ được an toàn khi nước Nga thì ở xa, nước Đức thì ở trên và cái lãnh thổ đó được Mỹ quan tâm. Sau khi chúng ta nhìn quan điểm an ninh nổi bật của CH Séc nó mở ra cho chúng ta ba đề tài lớn, đó là đề tài về Khủng bố, Người nhập cư và Sự tiến lên của Trung Quốc.

 

Về mặt khủng bố chúng ta có thể nhìn thấy một sự thật là hiện nay chúng ta đang sống tại CH Séc, một đất nước mà từ trước tới nay chưa bao giờ có việc khủng bố tấn công ở đây. Theo các thống kê thì hiện nay CH Séc là đất nước an toàn thứ 6 trên toàn thế giới. Những nước đứng trước nước Séc đều là những nước nhỏ chỉ như một thành phố như Luxembourg, Monaco…Một trong những lý do an ninh mà tại sao đến nay CH Séc có được là tại Séc đang sống một bộ phận đạo Hồi đã hội nhập rất tốt, mà bộ phận đang sinh sống và làm ăn tại CH Séc này cũng tương đối nhỏ nếu chúng ta so sánh CH Séc với những nước khác như Ý, Pháp, Anh…

 

Tất nhiên trong chính trường Séc cũng có những phần tử cực hữu, mà những phần tử cực đoan này cũng có lúc định mở những cuộc tấn công khủng bố CH Séc nhưng chúng tôi có một lực lượng đạo Hồi rất là nhỏ….Chúng tôi thường hay hỏi trong cộng đồng người Hồi rất nhỏ này có bao nhiêu thành viên thánh chiến? Cộng đồng người theo đạo Hồi tại CH Séc có khoảng 20 ngàn người, chỉ bằng 1/3 so với người Việt Nam tại đây. Và họ được tạo bởi ba phần gồm sinh viên sang đây du học lập gia đình ở đây và ở lại đây, những người đã nhận được tị nạn chính trị và những người theo Đạo hồi ở châu Âu trong cuộc chiến Bosna và Hercegovina tại Nam Tư cũ đến sinh sống tại CH Séc. Trong tổng số người trong cộng đồng này tin đạo Hồi và thờ thánh thật sự chỉ có khoảng 3 ngàn người. Chính vì bộ phận con người sống và hòa nhập lâu với cuộc sống và xã hội nên họ không muốn có vấn đề gì với CH Séc cả. Và bản thân họ nếu có những phần tử cực đoan mà chạy từ Đức sang thì họ cũng muốn loại những phần tử này ra khỏi cộng đồng và thông báo cho chúng tôi biết.

 

Chúng tôi thường hay gặp là những người có thái độ và chính sách cực đoan mà sang đây muốn làm những việc về mặt chính trị cũng như vũ lực để gây những ảnh hưởng tại đây thì những phần tử này chủ yếu sang từ những người theo đạo Hồi ở CHLB Đức. Nhưng những người này chưa bao giờ tìm được sự hậu thuẫn của những người theo đạo Hồi tại CH Séc. Nhưng chúng tôi cũng không bao giờ coi thường những việc như thế này bởi vì thí dụ như cảnh sát Berlin hiện nay liên tục theo dõi 800 phần tử có liên hệ với những người là chiến binh đạo Hồi ở vùng Trung đông. Chắc là các bạn cũng theo dõi 2 ngày gần đây cảnh sát Đức đang truy tìm một kẻ tị nạn đã sản xuất được bom, chuẩn bị đánh bom nhà ga. Khi cảnh sát Đức truy lùng thì cảnh sát Séc cũng giúp. Chúng tôi, có thể nói trong thời điểm hiện nay không có một sự nguy hiểm nào từ đe dọa khủng bố của người theo đạo Hồi ở Séc. Nếu chúng ta theo dõi sẽ thấy trong khoảng 5 năm trở lại đây những vụ khủng bố đã được tiến hành hoặc chuẩn bị tiến hành chúng ta có thể nhìn thấy chỉ có hai loại thủ phạm. Thứ nhất là những phần tử cánh tả cực hữu, thí dụ những kẻ cánh tả cực hữu chuẩn bị đánh bom vào một đoàn tàu quân sự của CH Séc, nhưng những thủ phạm này chủ yếu không có khả năng về kỹ thuật để có thể làm được việc này. Đây là những con người cánh tả cực đoan, người ta thường theo phong trào Hippy, bụi đường phố, theo quan điểm Tờ rốt-kít. Và thủ phạm thứ hai là những người Séc bị điên khùng... Chính vì thế quan điểm an ninh hiện nay ở CH Séc tôi có thể nói là an toàn nhất tại Châu Âu. Nhưng chúng ta có thể nhìn thấy có những cộng đồng mới đang chuyển đến định cư ở CH Séc. Và chúng ta chuyển sang đề tài thứ hai là nhập cư.

 

CH Séc là đất nước ở giữa Châu Âu, mức tăng trưởng kinh tế trung bình là 4%, an ninh đứng thứ 6 trên toàn thế giới nên tất cả những người nhập cư rất quan tâm đến đất nước này. Một trong những lượng người ấy, thứ nhất là những người da trắng giàu có từ phía Tây Âu, chúng tôi theo dõi thấy chủ yếu là những người Italia, Tây ban nha, Pháp, Hà lan và càng ngày càng mua nhiều tài sản tại CH Séc. Đối với cộng đồng này thì hoàn toàn không có vấn đề gì cả họ là những khách hàng cũng như người đầu tư đối với người Việt Nam các bạn cũng như đối với chúng tôi. Cộng đồng người thứ hai chủ yếu là người Ukraina. Từ thời Tiệp khắc cũ, số lượng người nước ngoài sinh sống ở đây là Slovakia và hiện nay lần đầu tiên trong lịch sử CH Séc người dân tộc thiểu số lớn nhất là Ukraina. Về mặt giấy tờ họ ở đây có khoảng 120 ngàn đến 140 ngàn người, nhưng trên thực tế thì lớn hơn con số này rất nhiều. Có chuyện như vậy bởi vì khi bắt đầu chiến tranh tại Ukraina thì những người Ukraina đi sang Séc làm việc và mang tiền về xây nhà, sau đó không mang tiền về nữa mà ở lại CH Séc. Người ta không muốn đầu tư tại Ukraina nữa và chủ yếu là sợ bị bắt vào quân đội. Trước đây người ta còn đi đi về về giờ thì chỉ đi một chiều từ Ukraina sang Séc. Và lực lượng thứ ba người nhập cư còn chưa động chạm đến Séc nhiều lắm đó là dòng người nhập cư di cư qua Châu Âu đi đến CHLB Đức. Đó là những người vùng trung cận đông như Lybia, Irag, Afganitran…Những người này không muốn đến Séc vì tại Séc không có họ hàng, trợ cấp xã hội thấp hơn so với nước Đức, ở đây không có cộng đồng người Hồi giáo lớn như ở Đức, và ở đây sử dụng tiếng Séc khó học…Sự hy sinh ở lại Séc là quá lớn so với những gì họ đạt được nên dòng người di cư vừa qua đã tránh xa nước Séc. Và mọi người cũng biết là qua trưng cầu dân ý, 80% dân Séc không muốn để cho cộng đồng người nước ngoài mới sang CH Séc. Mặt khác, tuổi thọ chúng tôi ngày càng cao, con đẻ ít nên người sẽ cứu đất nước trong lĩnh vực này là người Ukraina và người Việt Nam.

 

Sáng hôm nay trên thị trường lao động chúng tôi thiếu 120 ngàn lao động. Chính vì thế những người ở phía bên kia chúng tôi từ chối nhưng chúng tôi rất cần những người ở phía thứ hai và chúng tôi biết chúng tôi sẽ phải tự nhập khẩu người nhập cư bởi vì sự khác nhau giữa việc đồng ý cho những người có trình độ đại học sang làm việc hoặc những người mới học hết cấp một của phổ thông. Những ai theo dõi chính trường Séc trong thời gian vừa qua cũng có thể biết được CH Séc sẽ làm gì với định mức người nhập cư mà Cộng đồng Châu Âu đang ép các thành viên của mình phải nhận. Tại Brussels bao giờ chúng tôi cũng nói là hiện nay tại CH Séc,,, người nước ngoài chiếm 4% là mức trung bình của các nước thành viên EU. Người nhập cư chúng tôi cũng sẵn sàng nhận, hãy nhìn vào cộng đồng người Ukraina và Việt Nam đang sinh sống tại nước Séc chúng tôi, nhưng mà chúng tôi biết được xã hội Séc chấp nhận người nhập cư nào mà không chấp nhận những người nhập cư nào. Tôi rất ngạc nhiên về những thành tựu mà người Việt Nam đạt được, năm 1997 chắc chắn tôi không đánh cược là người Séc sẽ chấp nhận người Việt Nam như thời điểm hiện nay, nhưng thời gian đã chỉ ra rằng đó là một cộng đồng người nước ngoài không có vấn đề gì cả và các anh đã khôn khéo chọn được một phần dịch vụ mà người Séc không muốn làm và các anh cũng tổ chức được để cho bản thân những người Việt Nam không cạnh tranh lẫn nhau. Ban đầu là từ các thành phố lớn, sau đó tiến về các thành phố nhỏ và hiện nay có mặt ở hầu như các làng xã nhỏ. Thời điểm hiện nay đặc trưng của CH Séc là mỗi một làng nhỏ có ít nhất một cửa hàng của người Việt, người bán hàng đó sống tại địa phương, đã trở thành người bản xứ. Chính vì thế cộng đồng người Việt Nam đã trở thành cộng đồng có lợi cho người Séc, bởi hiện nay các anh đã làm được những dịch vụ mà những người Séc sống tại vùng đó rất cần mà không có các anh người ta không có dịch vụ đấy. Đối với những người Ukraina cũng tương tự bởi họ chủ yếu làm trong lĩnh vực xây dựng, nếu không có những người Ukraina thì Praha chúng ta cũng không xây dựng được gì cả. Như vậy từ kinh nghiệm chúng tôi biết được rằng cộng đồng người nước ngoài có thể sinh sống tốt tại CH Séc khi người ta tìm được những lĩnh vực để phát huy được mình mà không ảnh hưởng đến cộng đồng đa số. Chính vì thế chúng tôi muốn tự chọn người nhập cư sang CH Séc chứ không muốn Brussels phân bổ bởi có khả năng họ bắt chúng tôi nhận người Nigeria thì không biết họ sang đây để làm những việc gì. Không quan trọng là tôn giáo của họ là gì mà quan trọng là những người nhập cư này phải tìm chỗ đứng của họ trong thị trường lao động mà việc này nhà nước Séc phải giúp đỡ họ.

 

Phần thứ ba là những người nhập cư hiện đang sang CH Séc ngày càng nhiều thì các bạn có biết hay có thấy người Trung Quốc sang đây ngày càng nhiều hay không. Tôi biết vấn đề này với người Việt Nam cũng rất thú vị vì những người Trung Quốc bao giờ cũng là những người cạnh tranh với người Việt Nam. Đối với người Việt Nam, người Trung Quốc cũng giống như người Nga đối với người Séc. Họ hàng nhưng không phải họ hàng nhiều đến thế. CH Séc là một trong những nước có quan hệ xấu nhất với Trung Quốc trong cộng đồng Châu Âu. Lý do chủ yếu là vấn đề quyền con người và Tây Tạng. Trong 2-3 năm gần đây chúng tôi đã thử thay đổi mức độ quan hệ này. Một trong những lý do chủ yếu bởi vì Trung quốc đã trở thành một thị trường lớn nhất thế giới. Người Trung Quốc trong những năm trở lại đây đã xác định được rằng người ta có một số lượng tiền mặt thừa quá lớn và muốn đầu tư tại đâu đó. Đầu tiên người Trung Quốc bắt đầu đưa vào nước Anh và đầu tư hầu như khắp các nước thành viên EU và nhưng chưa đầu tư vào CH Séc. Bungaria và Rumania là những nước chủ yếu là nông nghiệp xếp hạng dưới CH Séc nhưng trong quan hệ với Trung Quốc thì chúng tôi phát hiện được rằng tại Bungaria người Trung quốc đã đầu tư vào gấp 4 lần so với tại CH Séc, và tại Rumania là gấp 11 lần so với đầu tư vào Séc. Chính vì thế trong cuộc viếng thăm vừa rồi của ông Tập Cận Bình tại CH Séc chúng tôi đã ký hiệp định quan hệ chiến lược với Trung Quốc và điều này đã mở cửa cho tư bản Trung quốc vào thị trường Séc. Hiện nay ở TTTM Sapa cũng đang có một số đầu tư của Trung Quốc nhưng vẫn rất là ít. Các bạn phải chuẩn bị bởi đầu tư của Trung Quốc vào Séc càng ngày càng nhiều lên. Có thể nói việc người Trung Quốc sang CH Séc chưa bắt đầu. Trong thời điểm hiện nay, việc đầu tư của Trung quốc vào Séc được thông qua 5 công ty lớn, và cũng chưa lớn hơn của Đài loan hay Hàn quốc. Người Trung quốc hiện nay vẫn đang thử thị trường Séc. Chúng ta có thể xem họ đang mua những gì ở CH Séc, bởi vì đang thử, những gì người Trung Quốc mua trông rất lộn xộn. Họ đã mua một số nhà máy sản xuất nhỏ, mua một số khách sạn, mua một CLB bóng đá… để thử tìm những lĩnh vực gì chính mà họ có thể đầu tư được nhiều tiền vào thị trường. Và hiện nay chúng tôi cũng đang trong giai đoạn chờ đợi xem người Trung Quốc sẽ quyết định đầu tư vào những lĩnh vực nào. Ví dụ người ta mua một phần của hãng hàng không Séc ČSA  và hiện nay người ta đã có tại CH Séc khoảng 250 ngàn người du lịch hàng năm. Qua theo dõi thấy rằng người Trung Quốc đang thử đầu tư vào các lĩnh vực khác nhau để khi chọn được người ta sẽ tung tiền ra. Và chúng tôi bao giờ cũng phải canh chính sách của mình để Trung Quốc đừng có xuất khẩu người Trung Quốc sang đây. Khi mà chúng tôi mở ra 3 lãnh sự để cấp thị thực tại 3 địa điểm của Trung Quốc và hiện nay chúng tôi có với Trung Quốc 3 đường bay thẳng và nhiệm vụ của chúng tôi là giúp đỡ cho 3 đường bay thẳng này lúc nào cũng có khách để có thể không bị thua lỗ. Và qua theo dõi thấy các đường bay này thực sự chở người du lịch sang, chở người du lịch về lúc nào cũng đông. Mặc dù chúng tôi cẩn thận như thế, nhưng người Trung quốc hiện nay đã trở thành cộng đồng đứng thứ 5 trong tổng số người xin tị nạn tại CH Séc. Những người Trung Quốc hiện nay xin tị nạn tại CH Séc là những người theo đạo Thiên chúa giáo và chúng tôi cũng làm một số động tác để họ tốt nhất không nên xin tị nạn tại CH Séc mà nên chọn xin nơi khác bởi vấn đề không chỉ nhận hay không nhận mà khi nhận thì phải có người chăm sóc.

 

Tóm lại nội dung bài nói chuyện: Lịch sử nước Séc sắp được 100 năm và lúc nào cũng lấy cái thăng bằng giữa nước Đức và nước Nga. Để lấy được thăng bằng việc trở thành thành viên EU và NATO đã giúp đỡ rất nhiều. Hiện nay ở Séc không có nguy cơ gì từ làn sóng khủng bố bởi hiện chúng tôi không có vấn đề gì với các dân tộc thiểu số đang sống tại đây. Nếu sau này trong tương lai có tấn công khủng bố thì chắc chắn sẽ từ nước ngoài mang đến chứ không phải từ nội bộ nước Séc bởi không ai trong những dân tộc thiểu số ở đây ủng hộ hành động này. Làn sóng di dân lớn như ở CHLB Đức cũng không động chạm đến nước Séc và tôi hy vọng trong tương lai cũng sẽ không ảnh hưởng đến nước Séc. Mặt khác chúng tôi cũng cần số lượng người nước ngoài rất lớn để chúng tôi có thể đảm bảo tốc độ tăng trưởng kinh tế. Và sự đầu tư lớn của Trung quốc vào Séc chưa bắt đầu và đây cũng là những thử thách của hai bên cùng rất thận trọng.