1. Thưa Tổng thống, cách đây không lâu, người Việt ở Czech được công nhận là dân tộc thiểu số. Tổng thống đánh giá thế nào về quá trình hội nhập của cộng đồng người Việt vào xã hội Czech và đặc biệt về thế hệ thứ hai người Việt sinh ra tại đây?

 

Tôi nhận thấy rằng quá trình hội nhập của người Việt Nam vào xã hội Czech rất thành công, đó cũng bởi vì người Czech biết đánh giá cao giá trị làm việc vất vả, cực nhọc của các công dân người Việt chung sống tại đây. Không phải tự nhiên mà gần đây người Czech rất yêu thích các nhà hàng ăn uống Việt Nam. Rồi các cửa hàng „večerka“ đã làm được một nhiệm vụ quan trọng là sẵn sàng cung cấp cho dân các loại thực phẩm cơ bản. Tất nhiên, việc hội nhập của người Việt không chỉ thu hẹp ở tính chăm chỉ làm việc và có các món ăn ngon nổi tiếng. Người Việt sống ở Czech trong nhiều vấn đề của cuộc sống không phải nghi ngờ gì nữa còn là tấm gương và nguồn cảm hứng cho chúng tôi. Tôi rất vui khi nêu ví dụ như đó là ý thức tôn trọng người già, tôn trọng truyền thống, tôn trọng cha mẹ và gia đình nói chung. Cha mẹ người Việt luôn quan tâm đặc biệt đến việc giáo dục, học hành của con cái và đó là điều đáng để khâm phục.

 

Bằng chứng nào về sự hội nhập thành công thuyết phục hơn điều thực tế là nhiều người thuộc thế hệ thứ hai người Việt biết tiếng Czech thậm chí còn giỏi hơn các bạn cùng trang lứa – những người Czech chính thống? Người Việt trẻ tuổi ở Czech ngày nay đã trở thành những doanh nhân, bác sĩ, luật sư hay các chuyên gia kinh tế thành đạt. Có được điều đó là nhờ công lao động khó nhọc, chăm chỉ của cha mẹ và thái độ dứt khoát của họ trong vấn đề giáo dục, dạy dỗ con cái. Tôi mong muốn nếu có thể tận dụng được tài năng và tiềm năng của thế hệ thứ hai người Việt trong việc tăng cường mối quan hệ giữa Cộng hòa Czech và Việt Nam. Dĩ nhiên nhiệm vụ của thế hệ thứ hai sẽ là „ cầu nối“ giữa hai dân tộc. Với hiểu biết, kiến thức về đặc điểm tính cách Á châu và các ngoại ngữ (tiếng Czech, tiếng Việt, tiếng Anh và ở nhiều trường hợp còn cả các thứ tiếng thế giới khác) thanh niên Việt Nam sẽ trở thành những yếu tố cần phải có của các công ty ở Czech, mà chiến lược xuất khẩu của họ bao gồm cả việc thâm nhập vào thị trường Á châu. Nếu thế hệ thứ hai người Việt năng động và có đầy tham vọng, thì lợi nhuận kinh tế sẽ đến không chỉ cho riêng họ, mà cho cả hai nước Czech và Việt Nam. 

 

Cho phép tôi nói ngắn gọn thêm về ý đầu tiên trong câu hỏi của bạn, về việc công nhận cộng đồng người Việt là dân tộc thiểu số. Theo tôi biết thì chẳng ở quốc gia nào trên thế giới người Việt lại được hưởng đặc quyền như thế. Thành viên cộng đồng người Việt đã nhận được nhiều quyền lợi quan trọng, ví dụ như quyền sử dụng tiếng Việt trong các cơ quan hành chính và trước Tòa án, quyền được dạy và học tiếng Việt hay tuyên truyền văn hóa Việt Nam. Việc công nhận cộng đồng người Việt là một dân tộc thiểu số được coi như là thiện chí của nhà nước Czech đối với Việt Nam – đất nước đã gắn bó với chúng tôi bằng mối quan hệ bạn bè thân thiết, lâu dài. Tình bạn đó dĩ nhiên luôn được xây đắp trên nền tảng hai bên hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau. Cộng hòa Czech rất hoan nghênh để có đường hàng không nối thẳng với Việt Nam và trước tiên là việc áp dụng quy chế miễn thị thực cư trú ngắn hạn cho công dân Czech ở Việt Nam. Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam cấp nhà nước hồi tháng 6 vừa qua, tôi đã nhận được lời hứa của Chủ tịch nước Trần Đại Quang, cũng như của các vị lãnh đạo cao cấp khác rằng Việt Nam sẽ xem xét để giải quyết tích cực cả hai đề nghị đó. Tôi tin tưởng rằng cộng đồng người Việt sống ở Czech cũng rất quan tâm tới hai vấn đề này và họ cần phải tích cực tác động tới các vị lãnh đạo cao nhất của mình để các dự án đó được thực hiện. Tôi cũng tin rằng trong tương lai chính cộng đồng người Việt đang sống ở Czech sẽ hưởng lợi nhiều nhất nếu Việt Nam mở rộng cửa đón khách Czech du lịch hay có thể nói là cơ hội kinh doanh mới trong lĩnh vực du lịch sẽ mở ra cho cộng đồng người Việt đang sống ở Czech.

 

2. Thưa Tổng thống, cộng đồng người Việt còn có thể làm gì tốt hơn nữa trong quá trình hội nhập vào xã hội Czech?

 

Như tôi đã khẳng định khi trả lời câu hỏi đầu tiên của bạn, về cơ bản thì hội nhập vào xã hội Czech của cộng đồng người Việt rất thành công. Tất nhiên vẫn còn tồn tại những thiếu xót, những khuyết điểm. Trước hết, tôi nghĩ rằng cần phải tích cực hơn nữa trong việc trang bị các kiến thức ngôn ngữ cho thế hệ người Việt đầu tiên, vẫn biết là học tiếng nước ngoài ở người lớn tuổi là rất khó khăn, hơn nữa đó lại là thứ tiếng khác lạ hoàn toàn. 

 

Trong kinh doanh, điều đáng tiếc là người Việt chỉ chú trọng, tập trung kinh doanh trong lĩnh vực mang tính truyền thống và đã được thử thách qua thời gian như ẩm thực hay bán lẻ. Khi ở thăm Việt Nam, tôi đã nhìn thấy nhiều cây cảnh đẹp 

(bonsai), loại cây tạo thế gây chú ý lớn. Tôi tin rằng nếu những người Czech gốc Việt mà thể hiện được một chút nghệ thuật của cha ông mình ở Czech (ví dụ như cây cảnh quý phái đã đề cấp ở trên, nhưng sẽ còn tìm thấy trong nhiều lĩnh vực khác nữa), thì họ sẽ gặt hái thành công mỹ mãn.

 

Trong bối cảnh thay đổi các hình thức tội phạm và quan trọng là tăng cường hợp tác quốc tế trong vấn đề hình sự, tôi nhìn thấy ở đây khả năng nhất định để cải thiện sự hợp tác giữa CH Czech và Việt Nam, cũng như cho việc trao đổi thông tin mật thiết giữa cộng đồng người Việt Nam với các cơ quan nhà nước trong cuộc chiến chống tội phạm hình sự và tội ác. Người Việt đừng sợ hợp tác với chính quyền Czech, nếu biết rõ về vụ vi phạm pháp luật.

 

3. Trong chuyến thăm Việt Nam vừa rồi, Tổng thống có nhìn thấy những thay đổi khác nào so với lần Tổng thống thăm Việt Nam với tư cách là Thủ tướng chính phủ Czech?

 

Chắc chắn là có. Tôi đến thăm Việt Nam lần đầu với tư cách Thủ tướng Cộng hòa Czech vào năm 1999. Không thể không nhận thấy rằng sau 18 năm, Việt nam đã đi được một đoạn đường dài. Đập vào mắt tôi, đó là mức sống và phúc lợi kinh tế của người dân tăng nhanh. Trước kia, nhờ tiềm năng tăng trưởng kinh tế ổn định, một số quốc gia đã được đánh giá là „con hổ châu Á“. Ngày nay danh hiệu này thuộc về Việt Nam, xứng đáng hơn bất kỳ quốc gia châu Á nào khác. Không thể không nhắc rằng vị thế và uy tín của Việt Nam đang được nâng cao trên chính trường quốc tế.

 

4. Tổng thống có chúc gì cho cộng đồng người Việt nhân dịp Lễ Giáng sinh và Năm mới sắp tới?

 

Tôi chúc cho cộng đồng người Việt ở Czech thật nhiều may mắn, hạnh phúc không chỉ trong dịp lễ Giáng sinh, mà trước hết là trong dịp lễ Tết, đó là những ngày lễ quan trọng nhất của Việt Nam. Tết là khoảng thời gian dành cho tình yêu thương, cuộc sống yên bình, hạnh phúc và cho tình bạn. Đồng thời đó là dịp để người thân trong gia đình gặp nhau, cũng là lúc để mọi người tưởng nhớ đến tổ tiên. 

 

Tôi tin tưởng là Năm mới sẽ là Năm mang đến nhiều thành công cho cộng đồng người Việt, trong công việc hay trong cuộc sống riêng của mỗi người. Tôi hy vọng rằng người Việt ở Czech sẽ đón Tết trong không khí gia đình vui vẻ và tràn đầy hạnh phúc.

 

Thay mặt ban biên tập tạp chí Hương Sen, xin kính chúc Ngài Tổng thống mạnh khỏe và xin cám ơn Ngài đã dành thời gian quý báu cho buổi phỏng vấn này.

 

Thực hiện : TBT Trần Quang Hùng 

Người dịch : Nguyễn Doãn Trường