Tôi phải cảnh báo các bạn, những ai khi đi qua làng Zatec hoặc làng Louny của chúng tôi, mà lại muốn ghé vào cửa hàng tự động mua thực phẩm hoặc đồ uống gì đó. Nếu có một chiếc xe mô tô Babeta cũ nát dựng vào tường cạnh lối ra vào cửa hàng, trên xe có buộc chiếc sọt đựng rau quả màu xanh, thì đừng vào cửa hàng. Nếu bạn có nhiều thời gian, thì hãy chờ cho chủ nhân chiếc xe ngồi lên xe và phóng đi, còn nếu bạn có ít thời gian, thì hãy đến nơi khác mà mua.

 

Chiếc babeta đó thuộc sở hữu của một người đàn ông tầm tuổi sáu mươi, tên gọi Tetrev. Hay còn gọi Jarda Tetrev. Đó là một người cao to, mà sự vô hại của con người này là do anh ta bị điếc. Cũng giống như những người bị điếc khác, anh ta nói to. Khi nói to, giọng anh ta như cái loa thùng. Trong làng quê yên ả, anh ta lượn khắp cửa hàng, rồi bỗng nhiên gào lên: “Dưa leo giá bao nhiêu?”

 

Khách hàng giật mình toát mồ hôi rơi cả tim còn cô thủ ngân Jenchova gọi: “Anh Jarda, làm ơn hạ giọng xuống, thật khủng khiếp.”

 

Một hôm cô Maruska, một cô gái học việc chưa có kinh nghiệm, đang chất những chai quả ngâm vào ngăn tủ trên cao, còn Tetrev đứng ngay dưới chân chiếc thang hét to: ”Cô để rượu rum ở đâu?”

 

Cô Maruska ngã nhào xuống và bị gãy cánh tay.

 

Khi Tetrev mua hàng và đang gầm lên như súng đại bác ở quầy trả tiền: “Bao nhiêu tiền ???” , bọn trẻ con sợ hãi đang khóc bỗng im bặt, cửa hàng trở nên im ắng, nghe rõ tiếng thở phào của khách hàng và nhân viên bán hàng. 

 

Bên ngoài Tetrev ném đống hàng vào sọt, nổ máy bằng chân đạp và chiếc xe nhờ có sườn dốc nhẹ đã phóng như bay, và vì ống xả không có thiết bị giảm thanh, nó nổ phành phạch khắp làng như một cỗ máy đang hoạt động, mà cả làng phải hứng chịu chứ không phải Tetrev.

 

Jarda đi không xa, anh ta sống một mình cách đây 3 km, ở nơi gọi là lò gạch, một ngôi nhà nhỏ không vôi vữa còn sót lại từ cái lò gạch cũ, người trông coi lò gạch đã từng ở đó và bây giờ là anh ta. Chỗ mái che, nơi đã từng phơi gạch, hợp tác xã nông nghiệp đã dựng lên một cái chuồng cho đàn bê con. Jarda cho bê ăn và dọn chuồng cho chúng. Anh ta cũng hơi e ngại một chút.

 

Đối với giáo hội, bên Công giáo chúng tôi đang thiếu nhân lực, vì thế họ phải bổ nhiệm những cha xứ trẻ người Ba Lan vào các nhà xứ ở nông thôn. Cha xứ của chúng tôi tên là Zbisec Pzontec. Phía sau nhà xứ cha cho xây một sân chơi và thành lập một đội bóng chuyền và vì cha là một người cao gầy, nên khi chắn vàđập bóng thì không cần phải nhảy. Chỉ cần giơ cánh tay lên. Tôi dạy cha học tiếng Séc và cùng cha chuẩn bị kinh kệ cho các buổi lễ đặt tên và lễ tang. Tôi chưa từng nghĩ, là một người vô tín ngưỡng như tôi lại đi giúp việc cho giáo hội. Khi chúng tôi cùng nhau mài giũa câu kinh nào đó để nghe cho có vẻ Séc và để cha Zbitek không đặt trọng âm vào cuối từ, mà là ở đầu từ, thì tôi thường nói, là nếu thánh Cyril và Metodej từ Solunhe đến chỗ chúng tôi để giảng kinh, chắc họ phải dắt theo một người như tôi.

 

Zbisek là một cha cố dễ mến, cha muốn biết thật nhiều về cáccon chiên của mình. Nhờ thế cha biết được tường tận các giáo dân chúng tôi, bởi vì trước quan tài người quá cố cha không bao giờ nói những điều sáo rỗng chung chung, mà chúng tôi thường khen ngợi chẳng hạn cô con gái đã chăm sóc người cha đến phút cuối cùng như thế nào, và chúng tôi cố gắng làm mọi cách lấp đi những thiếu sót, như cha Zbisek đã không lớn lên cùng chúng tôi ở đây, rằng cha lớn lên ở Krakov và rằng trong buổi lễ cha đã chăm sóc những chú cừu Ba Lan mà không cảm thấy là số phận đang dẫn dắt cha đến với đàn cừu kêu bebe hơi khác một chút.

 

Chúng tôi tuyệt đối không tranh luận về Chúa. Tôi chỉ chấp nhận, là trong văn tự chúng tôi sẽ viết hoa chữ Chúa, cho dù trong suốt thời gian dạy học tôi đã tiêm nhiễm cho các học trò viết chữ thường. Cho đến khi chúng tôi lâm vào một mâu thuẫn nhỏ xíu về sự trừng phạt của Chúa. Nó là thế này:

 

Nhà kho giáo hội thường cung cấp cho nhà xứ rượu vang dùng cho lễ mi-xa, nhưng cha Zbitek thường tự mua rượu vang thường để chúng tôi cùng uống khi chuẩn bị bài. Một hôm bằng một phép lạ nào đó rượu vang trắng chất lượng hảo hạng từ Zernosek xuất hiện trong cửa hàng tự động làng tôi. Ngay lập tức tôi lưu ý cha và sau buổi lễ cầu siêu cha liền đến cửa hàng. Khi cha đang bỏ chai rượu thứ ba vào giỏ hàng thì tiếng Jarda như lựu đạn nổ bên tai cha: “Khoai tây bị thối rồi”. Cha bị giật mình làm cho chai rượu số 7 quý giá, mà cha đang cầm trong tay, bị rơi xuống đất.

 

“Người gì thế không biết, anh ta sống ở đây à? Nếu anh ta bị điếc thì tại sao bác sĩ không kê cho anh ta một cái máy điếc chứ? - Zbitek tức giận, khi để một chai Zernoseky vào tủ lạnh, còn chai kia để lên bàn.

 

„Về việc đó thì bác sĩ của chúng tôi cũng đã thử rồi. Nhưng mà chẳng có cái máy điếc nào giúp anh ta được cả.“, tôi đáp.

 

„Bị điếc bẩm sinh à?“

 

„Cha có muốn nghe câu chuyện buồn này không?“

 

„Dễ hiểu mà. Con chiên nào cũng làm tôi quan tâm.“,cha Pszontek nói xong thì cái nút chai bật ra khỏi cổ chai nghe cái „phựt“.

 

„Tôi đã dạy cậu ta từ lớp năm đến lớp chín.“, tôi bắt đầu câu chuyện. „Đó là một học trò trung bình, thậm chí là dưới trung bình, nhưng ngoan ngoãn, vui tính và khéo tay. Sau khi học xong,cậu ta học nghề sửa chữa máy nông nghiệp và trở thành thợ lái máy kéo trong hợp tác xã. Năm mười tám tuổi, cha không tin được là cậu ta cao to đẹp trai như thế nào đâu cha Zbitek ạ, trông như một quý ông.“

 

„Chàng trai như quý ông, là trai tân hả?“

 

„Không, điều đó có nghĩa là cậu ta cao to, trông rất bảnh trai. Toàn bộ sự bất hạnh của cậu ta là ở chỗ làng tôi là làng trồng cây bia. Nhưng mà không phải như làng trồng bia như bây giờ, cha Zbisek ạ, khi người ta cắt được một nửa số bia, và những gì sinh sôi từ số còn lại thì người ta cho máy ngốn hết trong vòng một tuần, những cố máy này sẽ tuốt những quả bia đó.Hồi đó khi mùa thu hoạch thứ vàng xanh của chúng tôi đến, ý tôi là thu hoạch theo cách cổ điển bằng tay, làng tôi trở thành một thị trấn, cha có hiểu tôi không?“

 

„Tôi hiểu, là làng lớn chứ gì.“ Zbisek nói

 

„Không phải, một thành phố nho nhỏ!“ tôi chữa lại “Hàng trăm cái nệm rơm được nhồi để các sinh viên nam, nữ từ Praha về có cái mà nằm ngủ. Tất cả các phòng học đều trở thành phòng trọ. Phòng tập thể thao là một phòng trọ lớn. Người ta ngủ cả trên mặt đất kể cả phòng chiếu phim. Vào buổi tối và ban đêm đám con trai bập bùng ghi ta, sân làng tràn ngập đám con gái rám nắng mặc áo ba lỗ với quần ngắn cũn. Bọn trai làng đưa mắt nhìn ngược từ dưới lên, bọn con gái thì làm dấu thánh. Cha đã bao giờ nhìn thấy ban nhạc Người già ở ngày hội hốt bố chưa?“

 

„Chưa, nhưng có nghe nói.“

 

„Thế thì cha không thể hình dung được đâu. Vào giữa tháng tám và tháng chín cái làng buồn thảm của chúng tôi bỗng trở thành cái gì đó giống như là bãi tắm ven biển. Và xuyên qua cái nơi nghỉ mát nóng nực này, nơi mà chỗ nào cũng thơm ngát mùi lupulin đắng ngắt, cái mà trong phim ảnh không thể nào thể hiện được, cái thứ bột mà nếu thiếu nó thì bia chẳng còn là bia nữa, nơi nghỉ mát của những cô gái thành thị, mà mồ hôi nhuộm nách áo thành nửa vầng trăng sẫm, đám sinh viên lộc ngộc hái những quả bia cho vào những chiếc sọt đan cho đến kiệt sức, một anh chàng lái xe kéo đẹp trai ngồi trên chiếc xe Zetor 25 A lượn trên những con đường bụi bặm giữa những cánh đồng bia xanh mướt.“

 

„Đó là Jarda à?“ cha ngấp ngụm rượu rồi rót đầy chén cho chúng tôi.

 

„Đó chính là Jarda. Cha Zbitsek à, tôi phải nói với cha, là xe kéo này là niềm tự hào của người Brno đấy. Loại xe này chúng tôi đã xuất khẩu ra thể giới hàng nghìn chiếc. Bên Ba Lan nước cha có không?“

 

„Xe Zetor á? Dĩ nhiên rồi!“ cha Zbisek khẳng định.

 

„Thế cha có biết tiếng Anbani xe kéo gọi là gì không?“

 

„Tiếng Anbani à, tôi không biết.“

 

„Zetor! Nó là một cỗ máy. Bảo dưỡng tối thiểu, độ tin cậy tối đa...“

 

„Giá mà anh nói về Jarda hơn là nói về xe kéo“, Pzstonek cắt ngang.

 

 „Chúng liên quan đến nhau.“, tôi đáp.“Vì là những người hái quả bia xem chiếc xe kéo này như một vị cứu tinh. Trong cái nóng oi ả họ lắng nghe tiếng máy nổ phành phạch từ làng lên đồi, và sau đó họ nhìn thấy một cái đuôi bụi đỏ, mọi người đứng dậy khỏi chiếc thùng gỗ, lau bát và bi-đông vào tạp dề, vì họ biết là chiếc xe kéo đó chở đồ ăn và đồ uống cho bữa trưa. Bọn con gái lột bỏ những chiếc găng tay đã bị cắt phần ngón và xắn tay áo lên, những chiếc tay áo bảo vệ các cô khỏi bị lông cây bia châm và gọi với anh lái xe:

 

„Jarda ơi, anh lạc đi đâu thế hả? Chúng em đang chết mòn vì mong anh đây, còn anh lại lang thang những nơi nao.“

 

Và chàng lái xe kéo đẹp trai diệu nghệ nhảy lên thùng xe lấy môi đong đầy bi đông cho các cô thứ nước mát màu xi rúp dâu, nhìn các cô từ trên xuống cổ áo.  Là vì chàng ta luôn đứng cao hơn hẳn các cô, cao hơn hẳn những cái đầu nguội lạnh.Khi  ngồi trên xe kéo, hoặc xe tải, thì tôi nghĩ là chàng trai đều rũ bỏ được tính nhút nhát của anh chàng nông thôn, điều đó thu hút các cô gái Praha này ngắm nhìn anh, không biết cha có hiểu được khoảnh khắc tâm lý này không.“

 

„Tôi hiểu được mà,“ cha Zbisek gật đầu.

 

„Anh ta si tình một cô sinh viên, cô ta không xứng. Cô ta đã khiêu khích chàng trai. Có lẽ cô ta đã cược, là sẽ làm cho anh chàng phát điên. Nhưng mà tôi cũng muốn nói là, cô ta đã thích chàng trai.Chuyện bắt đầu vào một buổi sáng khi Jarda lái xe ra ruộng hốt bố, cô nàng đã nài anh cho ngồi nhờ ghế bên cạnh trong cabin xe của anh, vì ngồi thùng xe cô bị chóng mặt. Đó là lợi thế của loại xeZetor 25, ngoài ghế ngồi cho lái xe, nó còn có một ghế gập. Cô ta ngồi đó, tựa người vào tay dựa bằng sắt được gắn vào đó để dựa. Nhưng khi trên đường đi xe xóc quá thì thỉnh thoảng cô lại đưa tay vịn vào vai anh chàng. Không biết, cha hình dung ra sao, khi nhìn thấy những dụng chạm như thế.”

 

“Anh hãy kể tiếp về cô gái đi!”, cha cười.

 

“Đó là một cô gái rất xinh, nhỏ nhắn, đôi mắt đen, hơi ngả sang nâu, ai biết được, liệu có phải cô ta đi biển về không, vì trông cô ấy giống như con lai da đen. Cô ấy 18 tuổi giống Jarda. Tên là Jindriska.

 

Jarda thể hiện tình cảm của mình với cô gái bằng cách, là mỗi khi mang đồ ăn trưa ra ruộng hốt bố, anh thường bí mật cho cô thêm một chiếc bánh ngọt tatranka được dấu trong ống tay áo. Hoặc anh dạy cô lái xe kéo. Tình yêu bùng cháy những đêm hè, khi đám sinh viên trường trung học Vinohradsky phấn khích không ngủ được và Jindriska đã nài nỉ Jarda đưa cô ra hồ bơi Podluzak. Các chàng trai và cô gái nhảy lên thùng xe, Jindriska như mọi khi leo lên ca bin ngồi. Đó là buổi tắm đêm không mặc quần áo bơi. Ai mà mặc thứ gì đó trên người, thì bị coi là đồ hèn. Jarda do dựcó nên tham gia cùng với Jindriska không. Nhưng cuối cùng thì chỉ có họ là những người duy nhất không tắm. Có lẽ người này ngượng với người kia. Họ ở lại trên xe, trong khi tiếng hò hét, cười đùa và tiếng vỗ nước vọng đến từ hồ bơi lạnh ngắt. Hai người đứng bên cạnh động cơ xe ấm áp. Ở đó Jindriska đã hôn Jarda. Tôi biết điều đó vì anh ta đã nói với tôi, thưa cha. Cô ta, người đã khởi xướng chuyện đó và chàng trai, người trong lúc sửng sốt đã khẳng định, là đã ôm trong lòng bàn tay thô ráp của mình bộ ngực trần nhỏ xinh và mượt mà đến không tưởng của cô gái xinh đẹp đến từ Praha. Cha có biết cảm giác đó đối với một chàng trai là gì không?”

 

“Không biết.” Zbisek lúng túng trả lời.

 

“Thật đáng tiếc. Và cha hãy tưởng tượng, là cô gái đã thì thầm vào tai chàng trai: “Ôi chúa ơi, anh Jarda, anh có đôi bàn tay rất to và anh thơm mùi cỏ khô. Chúng nó quay lại rồi.”

 

Đã chẳng có chuyện gì xảy ra. Chỉ có vài phút tình yêu như vậy. Như kiểu khi cha đốt bùi nhùi rơm, nó cháy bùng lên.Ngày hôm sau, khi Jarda chở đám sinh viên ra ga, cô ta bí mật trao cho Jarda một mảnh giấy có ghi địa chỉ. Từ đó tôi có thể suy ra là cô nàng đã yêu.

 

Sau đó Jarda có viếtcho cô ta một vài bưu ảnh, vì trên bưu ảnh thì chỉ có thể viết được vài từ, nên không sợ bị sai lỗi chính tả. Khi cô nàng không hề trả lời, Jarda quyết định viết thư. Cũng may, là anh chàng đã cầm bức thư đến gặp tôi. Thật đáng thương. Lời lẽ như thế nào thì chính tả như thế. Cha là người Ba Lan mà cha cũng chẳng viết sai nhiều như thế, Zbisek ạ:

 

Anh nuôn nuôn nhớ em. Có nẽ em không byết nà anh muốn được gặp em nhiều như thế lào đâu. Nếu em thích thì anh sẽ nên Praha tìm việc nàm. Anh có thể nái xe tải vì anh có bằng nái xe, hoặc nà nái xe taxi cũng được. Anh biết rồi. Em sẽ đi học, còn anh sẽ đi nàm nuôi em. Em hãy vyết cho anh byết anh phải nàm gì khi không có em anh rất nà buồn không muốn sống, mọi thứ đều tuột khỏi tay anh. Hãy viết cho anh!!!

 

Mấy lỗi chính tả này cũng không làm tôi phiền lòng lắm, mặc dù chúng chứng minh một điều, là những giờ dạy tiếng Séc của tôi chẳng có ích gì. Tôi phiền lòng vì sự ngây ngô và niềm hy vọng hão huyền mà chàng trai tự huyễn hoặc mình. Jarda, chàng trai bất hạnh ơi, đó không phải là cô gái dành cho cậu đâu, tôi nói với cậu ta. Đó chẳng qua là cơn bão hè do trời oi quá mà thôi. Và cầu vồng, nó đã rất đẹp, nhưng giờ không còn. Nó vụt xuất hiện rồi biến mất, cậu phải ghi nhớ điều đó. Cô gái ấy sẽ trở thành giáo sư, tiến sĩ, các cậu có thể nói chuyện gì với nhau sau bữa tối? Rằng cậu đã thay dầu rồi à? Hay thay lốp xe?Điều đó giống như là đàn gẩy tai trâu vậy.

 

Đến khi ngay cả thư cô ta cũng không hồi âm, cậu ấy bèn đi ra bưu điện và tìm kiếm số điện thoại của cô gái trong sổ danh bạ điện thoại Praha. Và cú điện thoại đó đã làm tan nát cõi lòng cậu ấy. Chàng trai đã kể cho tôi trong nước mắt, khi tôi đến thăm cậu ấy ở bệnh viện Zatecka. Mẹ cô gái đã nhận cú điện đó. Jarda kể, cậu ấy muốn Jindriska đến nghe điện, nhưng bà mẹ đã che ống nghe không khéo, vì thế xảy ra chuyện, là cậu ta đã nghe thấy điều không nên nghe thấy. Có anh Jarda nào đó, bà mẹ nói khẽ. Trời ơi, đó là thằng nhà quê,nó cứ viết cho con suốt, Jindriska đáp. Mẹ cứ nói là con không có nhà, con đã ra nước ngoài học rồi, đi Mát-scơ-va chẳng hạn. Thế là bà mẹ đã nói với Jarda như vậy.

 

Đến đêm cậu ấy lái chiếc xe kéo Zetor 25 vào gara và đóng cửa lại, cậu ấy ngồi lên chiếc ghế phụ, mà chúng ta đã nói đến, và mở cho máy chạy. Sáng ra mọi người tìm thấy cậu nằm trên nền bê tông. Bị ngộ độc khí, máu từ đầu chảy ra sau tai do bị thương khi ngã xuống va vào bộ phận truyền động. Mọi người nói, rằng chiếc xe kéo này sau khi cày xong thì thường hết xăng, vì thế sớm bị chết máy, nhờ thế mà cứu được mạng sống cho Jarda. Nhưng cú va đập đã làm cậu ấy hỏng thính giác.”

 

“Một câu chuyện buồn, tôi sẽ cầu nguyện cho cậu ấy.” Cha Zbitek thở dài và rót phần rượu còn lại cho chúng tôi.

 

Tuần vừa qua Jarda đã gây nên một chuyện không may khác trong cửa hàng tự động. Một bà lớn không quen biết bước xuống từ chiếc xe ô tô mang biển số Praha, trong khi đó đức ông chồng ngồi lại trong xe, bà ấy đi vào cửa hàng mua hộp kẹo. Và Jarda gào vào tai bà ta: “Kẹo này ngon nhất này!” Bà ấy liền bị khụy chân xuống và ngã lăn ra đất và không đứng dậy được, dù cho có người giúp. Mọi người liền gọi bác sĩ đến. Bác sĩ Suchomel đã nói, là không thể làm gì được, ông chồng hãy chở bà đến bệnh viện, bởi vì bà ấy bị đứt dây chằng. 

 

Khi ông bác sĩ của chúng tôi thuật lại chuyện đó, tôi liền tò mò hỏi: “Bà ấy bao nhiêu tuổi?”

 

“Sáu mươi.” Bác sĩ nói, vì ông ấy đã viết giấy giới thiệu đi bệnh viện nên phải viết rõ năm sinh. Bà ta nói: ”Quỷ sứ nợ tôi cái bến xe này. Tôi đã có những kỷ niệm đẹp về cái làng này.”

 

Tôi do dự với câu hỏi này, nhưng sau đó tôi đã hỏi:  

 

“Bà ta tên là gì?”

 

“Noskova hoặc đại loại thế. Vâng, bác sĩ Jindriska Noskova.”

 

Có trời biết, là con đường đầu tiên của tôi lại dẫn đến nhà xứ. Và ở đó đã xảy ra mâu thuẫn đầu tiên giữa tôi và cha Pszontek.

 

“Chúa trừng phạt.” cha Zbisek dõng dạc phán.

 

“Cha Zbisek ơi,” tôi đáp. “Những bất ngờ như thế này thường xảy ra trong những tiểu thuyết có kết cục buồn. Cha có biết, Jindriska ở nước tôi có bao nhiêu người không?”

“Jindriska có nhiều lắm, nhưng họ không có kỷ niệm về cái làng này.”

 

“Thế theo cha thì Chúa chờ những bốn mươi năm để trừng phạt cô gái đã từng yêu ai đó rồi sau đó thay lòng đổi dạ sao?”

 

“Đúng thế đấy,” cha nói. “Cô gái đó đã đã làm tan nát trái tim Chúa.”

 

“Cha thường nói, là Chúa chủ yếu là tha tội mà.”

 

“Tha tội, nhưng anh không biết Chúa thôi,” cha cố người Ba Lan của chúng tôi vui vẻ nháy mắt với tôi. “Thỉnh thoảng Ngài cũng trừng phạt đấy.” 

 

Tác giả : Zdeněk Svěrák 

 

Người dịch: Đào Thị Hoa, 25.11.2016